Tác hại của mất ngủ và cách cải thiện chứng mất ngủ

Sau nhiều đêm mất ngủ, cơ thể bạn mệt mỏi, mất tập trung và giảm năng suất lao động. Tuy nhiên, đây chỉ là hậu quả có thể nhìn thấy ngay trước mắt. Ngoài ra, còn rất nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng mà người bệnh có thể gặp phải sau một thời gian dài mất ngủ. Cùng tìm hiểu về tác hại của mất ngủ và một số cách cải thiện tình trạng này. 

1. Nguyên nhân gây mất ngủ

Mất ngủ rất phổ biến trong xã hội hiện đại. Đây là tình trạng người bệnh khó có thể đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu, rất dễ bị tỉnh giấc và khi thức dậy thì vô cùng mệt mỏi. 

Nếu mất ngủ chỉ xảy ra dưới 3 lần trong một tuần và chỉ diễn ra khoảng vài tuần thì thường không gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, nếu tần suất mất ngủ nhiều hơn 3 lần trong một tuần và kéo dài liên tục trên 1 tháng thì đây chính là lúc người bệnh không nên chủ quan vì nó có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh. 

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất ngủ. Đôi khi, mất ngủ là do những nguyên nhân đơn giản và không quá nghiêm trọng như sự thay đổi múi giờ dẫn đến loạn nhịp thức và ngủ của cơ thể, do ăn uống quá no, do thường xuyên sử dụng bia rượu, cà phê,... Tuy nhiên, cũng có những trường hợp đáng lo ngại vì nguyên nhân gây mất ngủ có thể do các bệnh lý gây ra, chẳng hạn như bệnh tim mạch, bệnh tiểu đường, viêm khớp,...

2. Tác hại của mất ngủ

Mất ngủ triền miên có thể gây ra nhiều hậu quả sức khỏe, cụ thể như sau: 

- Cơ thể mệt mỏi và dễ cáu gắt: Sau một và nhiều đêm mất ngủ, người bệnh thường rất mệt mỏi và tâm lý cũng không thể vui vẻ như bình thường. Họ trở nên mất bình tĩnh, rất dễ kích động, nổi cáu vì những vấn đề nhỏ nhặt. 

- Tăng nguy cơ trầm cảm: Nếu tình trạng mất ngủ kéo dài có thể dẫn đến sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể và khiến người bệnh rối loạn lo âu, tăng nguy cơ trầm cảm. Trầm cảm và mất ngủ giống như một vòng luẩn quẩn. Người bệnh mất ngủ rất dễ bị trầm cảm. Trong khi đó, bệnh nhân trầm cảm bị mất ngủ thì sẽ khiến cho tình trạng bệnh ngày càng nghiêm trọng hơn. 

- Giảm khả năng tập trung và khả năng ghi nhớ: Những thông tin mà chúng ta tiếp nhận hàng ngày sẽ được não thu nhận và vận chuyển đến vỏ não – đây chính là nơi mà chúng ta có thể lưu giữ ký ức trong thời gian dài. Tuy nhiên, quá trình thu nhận và lưu trữ ký ức lại diễn ra hiệu quả nhất khi bạn ngủ sâu. Do vậy, người mất ngủ thường hay quên, suy giảm khả năng ghi nhớ và kém tập trung trong công việc. 

- Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ.

- Ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản: Khi ngủ không đủ giấc, việc giải phóng hormone kích thích rụng trứng cũng bị ảnh hưởng, lâu dài có thể tăng nguy cơ vô sinh. Ở nam giới, mất ngủ lâu ngày có thể làm giảm số lượng cũng như chất lượng tinh trùng và vì thế cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của “cánh mày râu”.

- Gây tăng cân: Người thường xuyên bị mất ngủ sẽ bị giảm leptin và tăng ghrelin. Trong đó, leptin là hormone phát tín hiệu no, giảm cảm giác thèm ăn còn ghrelin là loại hormone khiến bạn tăng cảm giác đói. Bên cạnh đó, việc thiếu ngủ còn có thể khiến bạn thèm ăn nhiều tinh bột và chất béo. Từ đó, người mất ngủ rất dễ bị tăng cân, béo phì. 

- Gây hại cho da: Mất ngủ thường xuyên cũng có thể giải phóng nhiều hormone cortisol, gây phá vỡ collagen, gây ảnh hưởng rất nhiều đến làn da. Do đó, những người mất ngủ thường có một số biểu hiện như mắt sưng húp, có nếp nhăn ở mắt, sạm da,...

- Tăng nguy cơ tai nạn: Tham gia giao thông sau một đêm mất ngủ là vấn đề rất nguy hiểm vì có thể tăng nguy cơ gây tai nạn giao thông, đặc biệt là trường hợp các tài xế lái xe đường dài. 

3. Cách cải thiện tình trạng mất ngủ

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra mất ngủ, để cải thiện hiệu quả tình trạng này thì cần tìm nguyên nhân chính xác gây bệnh và áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp. Do đó, nếu có biểu hiện bệnh, bạn nên đi khám để được các bác sĩ đưa ra những lời khuyên cụ thể. Các phương pháp điều trị phổ biến hiện nay như sau: Điều trị bằng thuốc, điều trị bằng các liệu pháp tâm lý, áp dụng phẫu thuật,...

Ngoài ra, để tăng hiệu quả điều trị, người bị mất ngủ cũng cần thực hiện một số phương pháp thay đổi lối sống như sau:

- Cố gắng duy trì giờ giấc thức và ngủ: Hãy ngủ và thức giấc vào một thời gian cố định, kể cả đối với các ngày nghỉ. 

- Trước khi ngủ nên tránh sử dụng các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính, tivi,...

- Để dễ dàng đi sâu vào giấc ngủ, bạn có thể thư giãn cơ thể bằng một số cách như thiền, yoga, tập những bài tập nhẹ nhàng, đọc sách, nghe nhạc,...

- Phòng ngủ cần đảm bảo những yếu tố sau: Nhiệt độ vừa phải, tối, sạch sẽ, yên tĩnh,... đây chính là những điều kiện cần thiết để giúp bạn dễ ngủ và ngủ ngon giấc. 

- Không nên ăn uống quá sát giờ ngủ, đặc biệt cần tránh sử dụng các chất kích thích trước khi đi ngủ. 

- Lưu ý về chế độ ăn cho người thường xuyên bị mất ngủ: 

+ Bổ sung các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin B6 như thịt bò, cá hồi, khoai tây, đậu xanh, trứng,... Tác dụng của vitamin B6 là tổng hợp và sản sinh serotonin giúp bạn dễ ngủ và ngủ ngon hơn. 

+ Bổ sung magie bằng một số loại thực phẩm như các loại hạt, cá béo, bơ,... Tác dụng của magie là giúp cơ thể thư giãn, chống căng thẳng, giúp bạn ngủ sâu giấc. 

+ Nên ăn quả óc chó vì loại quả này có chứa nhiều melatonin giúp điều chỉnh chu kỳ giấc ngủ, giúp bạn ngủ ngon hơn. 

+ Ngoài ra, người hay bị mất ngủ cũng nên bổ sung vào chế độ ăn một số loại quả như chuối, kiwi, hạt sen, tâm sen và củ sen,... để dễ ngủ và ngủ sâu hơn.

Khi bạn hiểu rõ về tác hại của mất ngủ, bạn sẽ có ý thức hơn trong việc chăm sóc giấc ngủ cho mình. Đây cũng là cách bảo vệ sức khỏe rất hiệu quả. Nếu tình trạng mất ngủ diễn ra triền miên, bạn cũng nên đi khám sớm để điều trị bệnh đúng hướng.